Mental Reterdasyon

Mental Reterdasyon

  Mental reterdasyon doğumdan önce embriyonun gelişiminde, doğum sırasında ya da doğum sonrasında çeşitli nedenlerle merkezi sinir sisteminin etkilenerek çocuğun fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında kalıcı bir duraklama ya da gerileme sonucu yaşıtlarından gerilik oluşturan durumdur.  Çocuğun işlevselliği ortalamanın önemli ölçüde gerisinde olabilir. (Tüzün 2000)

            Mental reterdasyonun yaygınlığı % 1 kadar görülmüştür. Erkeklerde kızlara oranla iki kat daha sık görülmüştür.

            Yüksek sosyo-ekonomik düzeye oranla, düşük sosyo ekonomik düzeyde ki ailelerin çocuklarında hafif derecede zeka geriliği daha fazla rastlanmaktadır. Aynı durum ileri derecede zeka geriliği olan çocukların aileleri için geçerli değildir.

            Ortalamanın altında entelektüel işlevsellik belirgin bir tanıdır. Bu entelektüel işlevsellik bir ya da daha çok standart, bireysel olarak uygulanan zeka testlerinin değerlendirilmesi ile elde edilen zeka bölümü olarak tanımlanır. Başlangıç yaşı 18’in altındadır.

Tanı:  Aşağıda sayılan alanlardan en az ikisinde o sırada ki uyum işlevinde eş zamanlı yetersizlikler ya da bozukluklar olması gerekmektedir. ( Tüzün 2000: 66)

• İletişim
• Kendine bakım
• Ev yaşamı
• İş
• Toplumsal ve kişisel arası beceriler
• Toplumun sağladığı olanakları kullanma
• Kendi kendini yönetip yönlendirme
• Okulla ilgili işlevsel beceriler
• Boş zamanlar
• Sağlık
• Güvenlik

Hafif Mental Reterdasyon: IQ puanları 70 ile 50 – 55 arasında olan çocuklardır. Eğitilebilir olarak tanımlanır. Genel mental reterde evreninin %85’ini oluşturan bu grup ileri yaşlara kadar fark edilemeyebilir. Okul çağında akademik çalışmalarda çocuğun mental reterde olduğu görülebilir. Özel eğitimle ilkokulu bitirebilirler. Çoğu becerisini, toplumsal ve konuşma yeteneklerini okul öncesi yıllarda kazanabilirler. Motor bozuklukları ya yoktur ya da çok azdır. Toplumsal ve mesleki yetenekleri erişkin yaşlarda gelişebilse bile, olağan dışı alışmadıkları bir sıkıntı ile karşılaştıklarında desteğe gereksinimleri olur. Eğer uygun destek sağlanırsa toplumsal sıkıntı çekmeden yaşarlar. ( Tüzün, 2000)

Orta Mental Reterdasyon: IQ puanları 50 – 55 ile 35 – 40 arasında olan çocuklardır. Eğitilebilir bir grup olarak tanımlanır. Özel eğitim ile ikinci sınıf düzeyine kadar okuma yazma veya saymayı öğrenebilirler. Genel Mental reterde evreninin %10 unu oluştururlar. İleri yaşlarda bazı kuralları öğrenip uygulamakta zorluklar yaşayabilirler. Beceri istemeyen işlerde çalışabilirler. Bakıldığında yaşam boyu denetim gerekebilir. ( Tüzün, 2000)

IQ puanları 35 – 40 ile 20 – 25 arasında olan çocuklardır. Sadece temel bakım yönünden eğitilebilen bir gruptur. Genel Mental reterde evreninin %3 – 4 ünü oluştururlar. Genel olarak yaşam boyu başkalarının bakımına ihtiyaç duyarlar. Bazıları konuşmayı öğrenebilirler. Okul öncesi eğitimden yararlanabilirler. Doğum anında veya doğum sonrası ilk günlerde fark edilebilirler.  Organik etmenlerden kaynaklanır.

İleri Ağır Mental Reterdasyon: İQ puanları 20’nin altındadır. Basit yönergeler ve açıklamaları güçlükle anlayabilirler. Nörolojik sorunları, duyu ve motor işlev bozuklukları dolayısıyla hayat boyu yemeleri, içmeleri, temizlikleri başkaları tarafından yaptırılır.

            AAMR Mental reterdasyonun nedenlerinden en sık olanları 7 grupta toplamıştır.

• Bulaşıcı hastalıklar ve gelişimi engelleyecek zehirlenmeler
• Yaralanma ve fiziksel etkiler
• Metabolizmada bozukluk veya beslenmede bozukluk
• Nörolojik hastalıklar, beyin işlev bozuklukları
• Gebelik döneminde ki bozukluklar
• Genetik faktörler ( Kromozom anormallikleri)
• Çevresel etmenler

Davranış ve kişilik özelliği ile bakacak olursak, sadece mental reterdasyona bağlı davranış ve kişilik özelliği bulunamamıştır. Bazıları sakin bir mizaca bazıları ise hareketli bir mizaca sahip olabilirler. İletişim becerilerinde sorunlar yaşamaları onları sinirli hareketlere itebilir. Çocuk yıkıcı ve saldırgan hareketlerde bulunabilir.

Özellikle hafif ve orta derecedeki zeka geriliklerinde özel eğitim önemli bir yer taşımaktadır. Çocuk alacağı özel eğitimde, okuma yazma, basit hesaplar gibi işlemleri yapabildiği gibi, basit işleri de öğrenebilir. Özel eğitim çocuğun toplumsal uyum ve becerileri kazanması için şarttır.